Rất cần một Nghị quyết riêng về GDĐH để dẫn dắt tự chủ được thực chất, hiệu quả

Tự chủ đại học được ví như một cuộc cách mạng đối với giáo dục đại học. Đến nay, tự chủ đại học đã đạt một số kết quả tạo bước chuyển biến tích cực cả về nhận thức của xã hội lẫn công tác tổ chức thực hiện.

Những giá trị mà tự chủ mang lại là sức mạnh giúp các cơ sở giáo dục đại học nước ta phát huy nội lực và khả năng sáng tạo mạnh mẽ, tăng cường năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế. Song, tự chủ đại học hiện nay vẫn còn tồn tại một số khó khăn, vướng mắc cần được tháo gỡ.

Cơ chế mở so với giáo dục truyền thống

Trao đổi với Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Hoàn, Hiệu trưởng Trường Đại học Công thương Thành phố Hồ Chí Minh chia sẻ, cơ chế tự chủ đại học là cơ chế giúp các trường tự chủ phát triển trên nhiều phương diện, đây là cơ chế mở so với giáo dục truyền thống.

Cơ chế tự chủ giúp các trường tự chủ mở rộng quy mô đào tạo, nâng cấp cơ sở vật chất, thu hút nguồn nhân lực và đặc biệt ở cơ chế tự chủ đòi hỏi cơ sở giáo dục phải đảm bảo vận hành, các đơn vị liên quan tự chịu trách nhiệm trong việc đề xuất đầu tư trang thiết bị, lựa chọn nâng cấp, đầu tư có chọn lọc, trọng tâm và có trách nhiệm trong công tác bảo quản cơ sở vật chất.

Đồng thời cơ chế tự chủ giúp mở rộng cơ chế khoán chi một số hoạt động cho các đơn vị đào tạo, dịch vụ trong trường từ đó thành lập các mô hình hoạt động tự chủ (công ty, đơn vị tự chủ thuộc trường) nâng cao chất lượng dịch vụ tại trường, gắn liền công tác giáo dục tại cơ sở với dịch vụ đối với người học.

Ngoài ra, cơ chế tự chủ giúp nhà trường thực hiện đề án trả lương theo vị trí việc làm, trả lương theo công việc, nhiệm vụ được giao từ đó nâng cao năng suất làm việc, phát huy tối đa tinh thần làm việc, học tập và tự chủ sáng tạo.

Đặc biệt, với cơ chế tự chủ, nhà trường có thể chủ động cân đối thực hiện các chính sách hỗ trợ, khuyến khích người học như hỗ trợ học bổng khuyến học, hỗ trợ các hoạt động nghiên cứu khoa học, sáng tạo, khởi nghiệp,… nhằm tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất với người học khi tham gia học tập, nghiên cứu và phát huy tinh thần “không ai bị bỏ lại phía sau”.

Cùng chia sẻ về vấn đề này, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Viết Báu - Chủ tịch Hội đồng trường Trường Đại học Hồng Đức cho biết, có thể nói rằng trong ba trụ cột chính của tự chủ đại học là tự chủ chuyên môn học thuật, tự chủ tổ chức nhân sự và tự chủ tài chính thì tự chủ chuyên môn học thuật đã gặt hái được nhiều thành công nhất.

Các trường tự chủ trong tuyển sinh, mở ngành, chương trình đào tạo, liên kết đào tạo,... Sau khi đủ điều kiện theo quy định và hướng dẫn của Nghị định 99/2019/NĐ-CP của Chính phủ, các trường đã tự chủ mở ngành đào tạo đáp ứng yêu cầu của thị trường lao động.

Bởi lẽ, sự thay đổi nhanh chóng của xã hội trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đã dẫn đến sự xuất hiện của những ngành nghề mới, chẳng hạn thương mại điện tử, trí tuệ nhân tạo,.... Cùng với đó là sự suy giảm nhu cầu xã hội của một số ngành nghề.

Với sứ mạng của mình, các trường đại học cần phải nhanh chóng chuyển đổi ngành nghề đào tạo cũng như phương pháp, hình thức tổ chức đào tạo, điều này chỉ có thể thích ứng nhanh nếu các trường được tự chủ. Thực tế đã chứng minh rằng tự chủ đã giúp các trường rút ngắn khoảng cách giữa đào tạo và sử dụng lao động.

Quá trình nào cũng có hai mặt

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Xuân Hoàn cho hay, quá trình nào cũng có hai mặt, với tự chủ giáo dục đại học, cơ chế đòi hỏi mỗi cơ sở giáo dục phải thích nghi và liên tục có chiến lược phát triển phù hợp để đảm bảo cơ chế vận hành.

Thứ nhất, tự chủ tài chính, đòi hỏi cần có chính sách, truyền thông việc thu hút nguồn tài trợ từ bên ngoài và từ các dịch vụ, khoa học và công nghệ. Việc nguồn thu chủ yếu từ học phí, kèm theo quy định không tăng học phí trong 3 năm đòi hỏi cơ sở giáo dục gặp nhiều khó khăn trong việc cân đối đầu tư và tái tạo đầu tư trong vòng 3,5 – 4 năm (1 khóa).

Cùng với đó, việc nguồn thu chủ yếu từ học phí khiến các trường tự chủ có mức học phí nhỉnh hơn so các trường có hỗ trợ từ ngân sách nhà trường, điều này cũng gây khó khăn trong công tác tuyển sinh.

Nguồn tin từ: https://giaoduc.net.vn/rat-can-mot-nghi-quyet-rieng-ve-gddh-de-dan-dat-tu-chu-duoc-thuc-chat-hieu-qua-post245267.gd